| |
Panie Krzysztofie,
Dziękuję za propozycję „innego spojrzenia”, ale nie jest ono „inne” tylko takie „jak zwykle”. To ja proszę Pana o spojrzenie w sposób inny niż rozpowszechniony w Polsce.
Podstawą społeczeństwa obywatelskiego jest uczestniczenie – udział w podejmowaniu decyzji na drodze demokracji przedstawicielskiej. Oraz uczestniczenie w bieżącym funkcjonowaniu społeczności, w jej funkcjonowaniu. W różny sposób. Jednym z nich jest udział w stowarzyszeniach, innym – w związkach wyznaniowych, o których Pan wspomniał. I to udział aktywny, a nie „danie proboszczowi”. W ten sposób każdy dodaje swoje umiejętności, na zasadzie wzajemności, do funkcjonowania społeczności. Nie musi Pan być inżynierem, ale mając zaufanie do inżynierów, wynikające z ich integralności, pośrednio ma Pan wpływ na to, co się dzieje. W ramach swoich kompetencji, wykazując integralność osobistą, pomaga Pan innym wpływać na to, co się dzieje. I to zarówno wykonując swoją pracę, jak i podejmując działania społeczne w dziedzinach, które Pana interesują.
Przyjął Pan bardzo minimalistyczne wyznaczniki „przyzwoitości”. One są o niebo szersze.
Wydaje mi się też, że pod pojęciem „kontrolowania” przyjmuje Pan sprawdzanie tego, co inni robią. To często bezproduktywne poświęcanie czasu i wysiłku. Zintegrowane społeczności wolnych ludzi, przyzwoitych, o dużej integralności, mających poczucie dążenia do uzgodnionych celów, oparte na zaufaniu, wymagają bardzo niewielkiego poziomu sprawdzania, a sposób ich zorganizowania i zależności jednych działań od innych przyczynia się do dużego zakresu samokontroli.
Weźmy bliski nam przykład. Czy wśród ludzi, którzy jak Przyjaciele Raby, tworzą taką niewielką społeczność, potrzebne jest intensywne sprawdzanie tego, co robią? Tylko, że w polskich warunkach dobrze funkcjonują takie grupy „znajomych”. O wiele trudniej osiągnąc to, co jest normalne w dobrze zorganizowanych społeczeństwach, gdzie równie dobrze funkcjonują duże społeczności ludzi, którzy nie znają się osobiście, blisko, ale opierają się na zaufaniu, wynikającym z przewidywalności zachowań.
Właściwością społeczeństw jest unikanie konfliktów, poczucie dystansu do rzeczywistości, poczucie panowania nad nią, poczucie wolności. Konkurencja to jest coś innego niż konflikt. W wyborach wybiera się tych, którzy zaproponują lepsze rozwiązania w opinii większości. To nie oznacza, że mniejszość jest „całkowicie przegrana”, że jest „wrogiem”, którego trzeba „eliminować”. Nie powoduje to też „wywrócenia do góry nogami” całego sposobu funkcjonowania społeczności. Nie rodzi to ani podejrzliwości, ani złości, ani zawiści. Wszyscy, po dokonanych wyborach mówią „mój rząd”, i wspierają go w działaniach, bo to jest bardziej korzystne niż mnożenie utrudnień. Następnym razem może być wybrany inny rząd, który będzie przewodził nieco inaczej. W taki sposób funkcjonuje demokratyczne przywództwo. W naszej rzeczywistości często sami wybieramy sobie dyktatorów, bo to dyktatorów się „obala”, „odsuwa”, „odwołuje”. Mówiąc o „odwołaniu” jako sposobie na zmianę, warto mówić raczej o powołaniu kogoś innego. Bo samo odwołanie niczego nie załatwia.
Dopiero lepsze zorganizowanie się, wybranie przywódców, którzy nie tyle „załatwią”, „zrobią” czy „zapewnia”, ale poprowadzą do osiągania zamierzonych celów, jest cechą systemów demokratycznych. Nasz taki nie jest, a tylko my możemy go takim uczynić, nie żadna „rewolucją”, przewrotem, burzeniem, ale właśnie tworzeniem, kształtowaniem, budowaniem, współpracą, rozszerzaniem obszarów zaufania, przyzwoitości, integralności.
Pozdrawiam serdecznie
Jerzy Kowalski
|
