Świetny artykuł. Opisuje czasy i miejsca, które były, ale już ich nie ma. Dzięki niemu można
je natomiast ocalić od zapomnienia.

Ta wysoczyzna to nic innego jak ukształtowanie terenu w postaci niezbyt wysokich,
zajmujących dużą powierzchnię wzniesień, pagórków, wzgórz morenowych powstałych z
materiału skalnego pozostawionego przez cofający się lodowiec. Jak się spojrzy na mapę
mezoregionów północy naszego kraju, to rzeki w większości swego biegu przepływają przez
tereny równinne, a więc są rzekami nizinnymi, tylko miejscami o charakterze wyżynnym. Z
pewnością miało to dawniej decydujący wpływ na naturalne występowanie w nich
określonych gatunków ryb, w tym litofilnych też. W końcu ten potok Stradanka o którym
pisze Autor, czy tym bardziej Łupawa na Pomorzu są wyjątkami, jak się dokładnie spojrzy
tutaj:

Tak opisywał ten ,,raj utracony” w latach 50-tych ubiegłego wieku, przed erą
intensywniejszych zarybień, wspomniany przez Autora Franciszek Chrzanowski w
,,Przewodniku powodach województwa gdańskiego”:



,,(…) Kumiela (Dzikuska) rodzi się u stóp Góry Maślanej w sercu Wyżyny Elbląskiej(…), (…)
Przepłynąwszy jeziora Kumiela pędzi gwałtownym spadkiem po dnie wąskiej doliny porosłej
wysokopiennym lasem. Po drodze porusza kilka młynów gospodarczych, a następnie toczy
swe wody do miasta Elbląga, w którego rejonie uchodzi do rzeki Elbląg. Wartki nurt, twarde
dno usłane często żwirem i kamieniami, stwarza warunki do bytowania pstrąga.

Niegdyś wody Kumieli roiły się od pstrąga potokowego. Najliczniej występował on w górnym
rejonie rzeki. Częściowo przenikał do stawów młyńskich i jezior utworzonych na jego biegu.
Dziś wody te są prawie wyrobione i wymagają zagospodarowania.



Z Wyżyny Elbląskiej spływa do Zalewu Wiślanego kilka innych maleńkich strumyków o
podobnym jak Kumiela charakterze wody. Wszystkie one mają swe źródła w pasie
wzniesień Wyżyny Elbląskiej. Do ważniejszych należy Stradanka, Suchaczewka i Kadyński
Strumyk. Długość ich jest różna. Jedne, jak Suchaczewka, są bardzo krótkie i liczą zaledwie
kilka kilometrów, drugie, jak Stradanka osiągają długość 13 km.

Ogólnie cieki te mają charakter rwących potoczków. Płyną po twardym piaszczysto-
żwirowatym dnie z dużym spadkiem. Wszystkie tworzą krainy pstrąga(🙂). Niektóre z nich
służyły nawet do sztucznej hodowli pstrąga potokowego, o czym świadczą liczne stawy
budowane na ich biegu. Poza pstrągiem nie posiadają innych ryb.

Na wodzie Strugi Kadyńskiej zbudowany został w Tolkmicku ośrodek zarybieniowy
wyposażony w halę wylęgową, pomieszczenia gospodarcze oraz 20 ha stawów
odrostowych. Ośrodek ma na celu zagospodarowanie rozległych wód Zalewu Wiślanego.
Głównym jego zadaniem będzie reaktywowanie autochtonicznego stada sandacza opartego
o produkcję palczaków.(…)”

Dobre, wartościowe, naprawdę sięgnięcie pamięcią wstecz i przekazanie wrażeń innym ma sens.Brawo dla Autora, dziękuję za udostępnienie.

Jeden z opisanych przez Roberta w "Łowcach pstrągów z lat 1945-1980" wędkarzy złowił kiedyś
potokowca w Wełnie koło Janowca Wlkp. Pod Janowcem, nie w okolicy Obornik. Czujesz to Paweł?
Mogę wskazać wiele małych dopływów Warty pomiędzy Obornikami a Międzychodem, w których żyły
"od zawsze" potokowce. Niedawno znalazłem na FB relację z elektropołowów kontrolnych Kamionnej
pod Międzychodem (moi młodsi koledzy z Sierakowa z ichtiologiem, w ramach zajęć praktycznych).
Złowiono jeszcze tylko ślizy i minogi strumieniowe, pstrągów już niestety nie. Badania robione przez
jednego z pracowników naszego Uniwersytetu Przyrodniczego w dopływach Warty poniżej Poznania też
potwierdzają, że pstrąg potokowy w nich praktycznie wyginął. Wystarczyło nawet nie pół wieku.

"Złowiono jeszcze tylko ślizy i minogi strumieniowe, pstrągów już niestety nie. Badania robione przez
jednego z pracowników naszego Uniwersytetu Przyrodniczego w dopływach Warty poniżej Poznania też
potwierdzają, że pstrąg potokowy w nich praktycznie wyginął. Wystarczyło nawet nie pół wieku".
__________

A przyczyny? Oprócz oczywiście wyłowienia przez ludzi.

Pstrągów w Kamionnej i podobnych Arku chyba raczej nikt nie łowił. Było wiadomo, że są w nich pstrągi
i tyle. Nie bardzo nadawały się do łowienia. Poza dwiema, trzema, gdzie sam łowiłem. Jeździło się w
dorzecze Gwdy, Drawy, w Lubskie, gdzieś jeszcze dalej. Przyczyny wyginięcia jak wszędzie. Mniej
wody niż kiedyś, ścieki z kiepskich oczyszczalni, rolnictwo, często całkowicie zbędne regulacje, itd. Do
niektórych wchodziły tez trocie z bardzo zanieczyszczonej kiedyś Warty. Pewnie to samo da się
powiedzieć o małych dopływach Sanu w okolicy Leska i wielu w różnych częściach kraju.

Jeden z opisanych przez Roberta w "Łowcach pstrągów z lat 1945-1980" wędkarzy złowił kiedyś
potokowca w Wełnie koło Janowca Wlkp. Pod Janowcem, nie w okolicy Obornik. Czujesz to Paweł?
Mogę wskazać wiele małych dopływów Warty pomiędzy Obornikami a Międzychodem, w których żyły
"od zawsze" potokowce.

Jachu, miałem i ja swoją przygodę z tym związaną. Wraz z śp. dziadkiem( 1993 +) i tatą łowiliśmy pstrągi w Smolnicy, małym dopływie Warty niedaleko Wronek. Raptem 2 razy, niewielkie, ale w naprawdę mikrym nizinnym strumyku...Veltic, Celta, stare ABU, ech...

Znam Pawle Smolnicę od maja 1975. Jest (a raczej było) jak piszesz. Meppsik "1" to już raczej dużo
było. Ale koledze trafił się 50 cm (zgłoszenie w WW), chyba jedyne miejsce w całym siurku. Pod
budynkiem po młynie, tuż powyżej szosy. Były nie tylko potokowce, sporo głowacza białopłetwego i
minoga strumieniowego. A w stanie wojennym znajomy blisko Warty miał trotkę. Niestety bezmyślnie
zniszczono Smolnicę (wygoogluj sobie zdjęcia satelitarne). No i kto zniszczył? Nasze drogie Lasy
Państwowe. Bywam nad nią często. Będę w przyszłym tygodniu. Od siostry (koleżanka z klasy naszego
Marcina R.) mam może kwadrans spacerem przez las.

Bardzo brakuje mi w tego typu opracowaniach zdjęć pokazujących stan rzek i potoków w opisywanym
okresie i obecny.