W 1996 r. zawody zorganizowano tradycyjnie na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego, z bazą w Sitnicy i podziałem na trzy sektory. Było wtedy ciepło (temperatura powietrza około 20ºC), a stan wody był normalny. Zebrany materiał posegregowałem w podziale na płeć ryb, by sprawdzić, czy są jakieś istotne różnice w odżywianiu się samców i samic.
W latach 2001-2002 zawody zorganizowano na dolnym odcinku Drawy. Baza zawodów mieściła się przy leśniczówce Pod Dębami, znajdującej się na lewym brzegu rzeki, około 7 km poniżej mostu drogowego na trasie Człopa-Dobiegniew. Nie było sektorów i wolno było się poruszać wszędzie, ale tylko na piechotę. W 2001 r. pogoda była znowu wyśmienita, gdyż od początku października było ciepło, a w dniu zawodów temperatura powietrza
20ºC. Woda natomiast była podwyższona i lekko mętna (latem i jesienią utrzymywał się wysoki stan wody w rzekach).
W 2002 r. warunki były zupełnie odmiennie. Dwa dni wcześniej nastąpiło załamanie pogody i z północy nadszedł mroźny niż. Wiał silny wiatr, padał śnieg, a temperatura powietrza wynosiła około 0ºC. Łowienie bardziej przypominało odbywanie kary, niż rozrywkę.

Tabela 1. Zawartość żołądków 54 lipieni złowionych w Drawie (skróty: l - larwa, p – poczwarka, pp – pływająca poczwarka chruścika, sub – subimago, im – imago).

DRAWA	13.X.1996		14.X.2001		13.X.2002
	+	>
Liczba ryb:	7	7	20	1	19
Chruściki
Hydropsyche l	22	15	42	5	56
Rhyacophila l	2
Polycentropus flavomaculatus l			1
Brachycentrus subnubilus l	690	706	1768	3	2550
Oligoplectrum maculatum l1)			71
Lasiocephala basalis l	14	2
Ceraclea fulva l1)	6	5	10		1
Leptoceridae l					1
Micrasema l					6
Limnephilidae l		1	1	1	1
Limnephilidae pp					1
Limnephilidae im					1
Potamophylax cingulatus im +			1
n. det. l					2
n. det. pp					1
Pluskwiaki
Aphelocheirus aestivalis	41	44	129	2	22
Corixidae	2		2
Gerridae			2	1	7
Nepa cinerea					1
Jętki
Baetis l	2	7	1		16
Baetis sub	16	9
Baetis im +			1
Heptagenia sulphurea l	11	2	2		4
Ephemerella ignita sub	4
Ephemerella ignita im	1
Muchówki
Chironomidae l			2		8
Chironomidae p					1
Simuliidae l	2	3	1		55
Simuliidae p		12			23
Simuliidae im	4	381	7		335
Atherix ibis l	1	2	21	1	7
Odontomyia l		2
Limoniidae l		6	2
Tipulidae l			4	1	3
n. det. l	1	2	1
n. det. im	6	1
Ważki
Calopteryx splendens l			9	4	8
Anisoptera l			1		4
Sympetrum l		1
Widelnice
Nemouridae l					2
Leuctra fusca l	1	8
Leuctra fusca im	1	1			2
Chrząszcze
Orectochilus villosus l	2
Dytiscidae l	1
n. det l			1
Sisyra l	1
Skorupiaki
Gammaridae	16	7	28	1	13
Asellus aquaticus	1
Ślimaki
Theodoxus fluviatilis	3	13	8		20
Ancylus fluviatilis	6	118
Physa			3		1
Galba			7
Bezkręgowce lądowe
Homoptera	1	1	4		2
Hymenoptera			1
Vespidae (osa)			1
Formicidae (mrówka)	3	2	1
Heteroptera	1	1			11
Pentatomidae (odorki)	2		9		3
Dermaptera	2				2
Lepidoptera (gąsienice)	5	15	51	7	31
Coleoptera l		1
Coleoptera im	8	2	2	1	2
Aranei	3	8	9	1	10
Diplopoda		1	10	3
Lithobiomorpha (drewniak)			1
Lumbricidae (dżdżownica)			1
Cyprinidae
Razem	886	1381	2214	34	3218
Liczba ofiar na jednego lipienia	127	197	111	34	169

1) Głównie puste domki


Odżywianie się lipieni
1. W zasadzie nie ma istotnych różnic w odżywianiu się lipieni na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego i w dole w okolicy leśniczówki Pod Dębami, choć dzieli je odległość prawie 30 km. Wszystkie najważniejsze organizmy (chruściki B. subnubilus, pinezki A. aestivalis, kiełże i bezkręgowce lądowe) były zjadane w zbliżonych ilościach. Dotyczy to tez ważek świtezianek, które chyba tylko wyjątkowo nie pojawiły się w 1996 r., gdy były obecne w poprzednich latach w górnym odcinku (patrz P&L nr 3/1996). Warto natomiast zwrócić uwagę na przytulika. Nie wiadomo, czy w dole jest rzeczywiście rzadszy, bo w górnym odcinku zawsze występował regularnie w żołądkach ryb, w dodatku nawet stosunkowo licznie. Zawartość żołądków wskazuje więc, że warunki w rzece są takie same w obu odcinkach.
2. Z materiału z 1996 r. wynika, że nie było istotnych różnic w odżywianiu się samców i samic. Większą liczbę imagines meszek i ślimaków przytulików należy raczej wiązać z indywidualnymi preferencjami niektórych ryb, gdyż prawie wszystkie te bezkręgowce stwierdziłem u dwóch lipieni specjalizujących się w nich.
3. Prawdopodobnie mniejszą liczbę ofiar w żołądkach lipieni z 2001 r. należy wiązać ze stosunkowo wysoką temperaturą panującą w pierwszej połowie października, albo ze znacznie podwyższonym stanem wody i wynikającą z tego mętniejszą wodą.
4. Zwraca uwagę zawartość żołądka najdłuższego lipienia (40.3 cm), złowionego w 2001 r. Szczęśliwym dla mnie zbiegiem okoliczności upodobał sobie moją muszkę (dużą żółto-bordową „tłustą” nimfę na haczyku #8, prowadzoną w rynnie o głębokości ok. 2.5 m). Pokarm tego lipienia odbiegał od pozostałych ryb. Z tego względu ta ryba została wyodrębniona w poniższej tabeli.
W żołądku tego lipienia była jedna rybka karpiowata (jelec?) o długości około 10 cm, do połowy strawiona. Jest to największa ofiara stwierdzona przeze mnie dotychczas w żołądkach lipieni w Polsce, a zarazem jedna z bardzo niewielu ryb, będących ofiarami lipieni w naszych wodach. Ponadto, ten lipień żerował na szerokim spektrum ofiar, w ogóle pomijając chruściki B. subnubilus.
Predylekcję lipieni w Drawie do dużych ofiar wykazałem już wcześniej. W 1992 r. stwierdziłem resztki dwóch niewielkich ryb, a w latach 80. niemałą liczbę raków. W żołądku jednego lipienia z 2001 r. były resztki drewniaka, którego długość oceniłem na 6 cm.
-9-
Ten lipień (40.3 cm) stanowi kolejne potwierdzenie zmiany w sposobie żerowania większych lipieni, polegającą na zwracaniu większej uwagi na duże ofiary (w tym przypadku: m.in. na dżdżownicę, ważki, gąsienice, nartnika i oczywiście wspomnianą rybę).

Informacje wędkarskie
W obecnym materiale w zasadzie nie pojawiły się nowe wątki wędkarskie. Wnioski przedstawione w 1996 r., dotyczące Drawy na terenie Parku Narodowego, w równym stopniu odnoszą się do odcinka Pod Dębami. Należy prowadzić przynętę blisko dna. Sam dobór muszki ma raczej niewielkie znaczenie. Ważniejsza jest znajomość stanowisk lipieni.
Ten odcinek natomiast jest trudniejszy do wędkowania, gdyż rzeka jest węższa i głębsza, niż na terenie Parku Narodowego. Prawdopodobnie znacznie rzadsze jest tu też żerowanie powierzchniowe (potwierdzają to obserwacje niektórych wędkarzy).

Artykuł ukazał się w P&L nr 26.