Rozmiar wpuszczanych do naturalnego środowiska ryb jest głównym czynnikiem determinującym ich przeżywalność. Zauważyło to już wielu naukowców, prace przeglądowe w tym względzie cytują mi. Barnard 2002 oraz Brown, Day 2002.
Przy zarybieniach wylęgami pstrągów potokowych do stadium narybku jesiennego uzyskiwano szeroki zakres przeżywalności: 0 - 2,3 % (Kelly-Quinn, Bracken 1989), 1,2 % (Euzenat, Fournell 1976), 2,5 % (Kennedy, Fitzmaurice 1968), 2,75 % (Kirka 1969 b). Przeżywalności wylęgów do końca I roku życia wg różnych autorów wynosiły: 0,7 % ( Mason i inni 1987), 1,0 % (Fjellheim i inni 1995), 1,25 % (Kennedy, Fitzmaurice 1968), a do końca drugiego sezonu wzrostu (dwulatki) : 1,91 – 7,1 % (Dębowski 1989). Przeżywalność wylęgu pstrągów potokowych do rozmiarów łownych w rzece Dubs oszacowano na 0,3 – 0,4 % ( Champigneulle, Cachera 2003). Czym wytłumaczyć tak duże różnice? Możliwość gromadzenia się drapieżników w miejscach o dużej koncentracji pochodzących z zarybień pstrągów (ofiar) jest kluczowym czynnikiem decydującym o niskiej efektywności zarybień wylęgami (Kirka 1969, Mortensen 1978, Kennedy, Strange 1986, Barnard 2002).
Przy zarybieniach narybkiem pstrągów potokowych do stadium ryby wymiarowej uzyskiwano przeżywalność od 3 % (Cresswell i inni 1984), do 5,0 % ( Nåslund i inni 1998, Barnard 2002). Wyższą efektywność uzyskać można zwiększając wielkość wpuszczanych ryb (Jokiel, Bartel 1984, Dębowski, Bartel 1996, Bartel 1988, 1993). W zarybieniach wymiarowymi pstrągami potokowymi uzyskiwano od 18,4 % (7,0 – 29,2 %) w Lune River i 27,2 % ( 5,0 – 39,8 %) w Rible River ( Clifton-Day, Walsingham 1996) i 31 % (Enderlein 1984) do 55 - 65 % (Cresswell, Williams 1982, 1983), a nawet 76 % (Cresswell i inni 1984). We wszystkich tych badaniach również stwierdzano, że ryby o większych początkowych rozmiarach lepiej się adaptowały do nowych warunków bytowych i pokarmowych. Domagała i Bartel (1999) uzyskali dwukrotny wzrost przeżywalności wylęgu, gdy wpuszczano większe ryby z przyspieszanego podchowu w podgrzewanej wodzie.
I jeszcze jeden problem. Od 1977 r. Polski Związek Wędkarski forsował metodę podchowu wylęgu pstrąga potokowego w naturalnych przełowionych wcześniej potokach, które po roku ponownie przeławiano, a odłowionymi rybami zarybiano większe rzeki (tzw. metoda wrocławska). Taki sposób gospodarowania przyjęto nawet jako optymalny model dla małych rzek wyżynnych (Zalewski i inni 1986). Przeżywalność pstrągów tą metodą wynosiła od zakresu 2,42-7,10 % (Dębowski 1989) i 2 - 9 % (Kelly-Quinn, Bracken 1989 ) do 13,88 % (Kennedy, Fitzmaurice 1968). W latach 1988-1994 klasyczną „metodę wrocławską” testowano w dopływach Dunajca. Uzyskane wyniki (odławialność: 0,36 – 4,80 %) w zasadzie zdyskwalifikowały jej przydatność w potokach górskich.

Leszek Augustyn – ZO PZW Nowy Sącz (ichtiolog)

Cytowana literatura
_________________________

Barnard S. 2002. The effects of stocked brown trout on the survival of wild populations. Rep. R&D No 490.
WRc plc.
Bartel, R., 1988. Variability of sea trout returns as shown from long-term tagging experiments with hatchery-
reared parr and smolts. Bull. MIR. 5-6 (109-110 : 27-36.
Bartel R. 1993. Present situation of the Vistula sea trout. Arch.Pol.Fish.1,2:101-111
Champigneulle A., Cachera S. 2003. Evaluation of large-scale stocking of early stages of brown trout, Salmo
trutta, to angler catches in the French-Swiss part of the River Doubs. Fisheries management and Ecology 10: 79-85
Clifton-Dey. D., Walsingham M. 1996. An inwestigation of the recapture rates for tagged brown trout stocked
into the River Ribble. E.A.N.W.R. Tech. Rep. No. EA/NW/FTR/96/8.
Cresswell R.C., Williams R. 1982. Post – stocking movements and recapture of hatchery reared trout released
into flowing waters : effect of time and method stocking. Fish. Mgmt. 13. 3. 97 – 103
Cresswell R.C., Williams R. 1983. Post – stocking movements and recapture of hatchery trout released into
flowing waters – effect of prior acclimation to flow. J. Fish. Biol. 23. 265 – 276.
Cresswell R.C., Williams R., 1984. Post – stocking movements and recapture of hatchery – reared trout
released into flowing waters – effect of a resident wild population . Fish. Mgmt. 15. 1. 19 – 14 .
Cresswell R.C., Harris G.S. Williams R. 1984. Factors influencing the movement, recapture and survival of
hatchery reared trout released into flowing waters and their management implications. EIFAC Tech.Pap. 42:129 – 142
Dębowski P. 1989. Ocena efektywności zarybiania wylęgiem pstrąga potokowego. Maszynopis IRS. 5p.
Debowski P., Bartel R. 1996. Stocking of sea trout (Salmo trutta m. trutta) smolts in Poland. Part II Factors
influencing recaptures and verification of estimates. Arch. Ryb. Pol. 4 (1) : 19-36.
Domagała J., Bartel R. 1999. Survival to stage smolt of one summer old Atlantic salmon ( Salmo salar L.)
released into the Gowienica River (Northern Poland). I.C.E.S. C.M. W:02 4p.
Enderlein O.1984. Stocking of fish in Sweden from the perspective of tagging. EIFAC Tech. Pap. 42/Suppl. 1 :
269-281.
Euzenat G., Fournell F.1976. Recherches sur la Truite commune ( Salmo trutta, L.) dans une riviere De
Bretagne le Scorff. Univ. Ren. U. E. R. Sci. Et. Phil. 1 – 240.
Fjellheim A., Raddum G.G., Barlaup B.T. 1995. Dispersal, growth and mortality of brown trout (Salmo trutta L.)
stocked in a regulated west Norwegian river. Regul. Riv. 10 : 137 - 145.
Jokiel J., Bartel R. 1984. Body growth and migrations of the Vistula salmon (Salmo salar L.) Roczn. Nauk.
Roln. H, 100, 4 : 53 - 70.
Kelly-Quinn M., Bracken, J.J., 1989. Survival of stocked hatchery reared brown trout , Salmo trutta L. fry in
relation to the carrying capacity of a trout nursery stream. Aquacult. Fish. Mgmt. 20. 211 – 226
Kennedy M., Fitzmaurice P. 1968. The early life of brown trout ( Salmo trutta L.) . Irish. Fish. Invest. A. 4.
5 – 19 .
Kennedy G.J.A., Strange C.D. 1986. The effects of intra- and inter- specific competition on the survival and
growth of stocked juvenile Atlantic salmon Salmo salar L. and resident trout Salmo trutta L. in an upland stream. J. Fish. Biol. 28: 479 – 489 .
Kirka A.K 1969. Experiments with stocking brown trout in mountain streams on Northern Slovakia. Prace
Lab. Ryb. 2. 219 – 252 .
Mason J.W., Brynilson O.M., Degurse P.E. 1987. Comparative survival of wild and domestic strains of brook
trout in streams. Trans. Amer. Fish. Soc. 96 (3) : 313 - 319.
Mortensen E.1978. The population dynamics and production of trout (Salmo trutta L.) in a small Danish
stream. W: Moring, J. R. (Ed.) Proc. Wild. Trout. Catch. Trout. Symp. 151-160, Eugene, Oregon.
Näslund J. 1992 Survival and distribution of pond and hatchery-reared 0+ brown trout Salmo trutta L., released
in a Swedish stream. Aquacult. Fish. Mgmt. 24, 477-488.
Zalewski M., Frankiewicz P. Brewińska – Zaraś B. 1986. The production of brown trout ( Salmo trutta m.
fario L. ) introduced to stream of various orders in an upland watershed. Pol. Arch. Hydrobiol. 33. 3-4: 411 – 422 .