| |
1 Część I Badania prowadzone jesienią 2011 roku i zimą 2012 roku
1.1 Metodyka badań nad odżywianiem się kormorana
Badania nad odżywianiem się kormoranów prowadzono na obszarze województwa podkarpackiego na
wodach użytkowanych przez Okręg Polskiego Związku Wędkarskiego w Krośnie. Obszar objęty
badaniami obejmował zbiorniki zaporowe: Solina, Myczkowce i Besko oraz rzekę San.
1.1.1 Prace terenowe
Badania terenowe prowadzono w okresie od sierpnia 2011 do lutego 2012 roku na obszarze wód
administrowanych przez Polski Związek Wędkarski Okręg w Krośnie.
W czasie prac terenowych oceniano liczebność kormoranów, inwentaryzowano miejsca odpoczynku.
Starano się także określić miejsca żerowania ptaków.
Dla dokładnego opisu obserwacji wykorzystano urządzenie GPS – etrex Vista HCX (Garmin).
Uzyskane dane nanoszono następnie na mapę wykorzystując w tym celu program Google Erth.
Szacowania liczebności populacji dokonywano, co najmniej raz w miesiącu. Liczenie ptaków
wykonywano późnym popołudniem na zidentyfikowanych miejscach noclegowych. Dla dokładnego
określenia liczebności, noclegowiska fotografowano aparatem cyfrowym z obiektywem o ogniskowej
300mm zaopatrzonym w telekonwerter 1,4, a następnie zliczano liczono widoczne na zdjęciach ptaki.
Przy użyciu urządzenia GPS określano także długość linii brzegowej zajmowanej przez kormorany,
dzięki czemu uzyskiwano pośrednie informacje o zmianach liczebności kormoranów. Przyjęto przy tym
założenie, że wzrost liczebności kormoranów jest skorelowany ze wzrostem długości linii brzegowej
przez nie zajmowanej.
Dodatkowo, w okresie od sierpnia do grudnia (różnica kilku dni) prowadzono także liczenie
kormoranów na linii Wisły i Narwi w województwach: mazowieckim i kujawsko-pomorskim.
W trakcie wyjazdów terenowych zbierano również materiały służące do określenia składu pokarmu. Ze
względu na duże wahania poziomu wody związanego z cyklem pracy elektrowni w Solinie, dla
pozyskania materiałów z noclegowiska kormoranów na Zbiorniku Myczkowce, pod drzewami na
których przebywały kormorany rozpinano sieci celem zatrzymania opadających do wody wypluwek
(Fot. 1.). Powierzchnia pokryta sieciami wynosiła około 30 m kwadratowych.
Nad Zbiornikiem Solińskim, wypluwki zbierano bezpośrednio na brzegu zbiornika, na obszarze
objętym noc legowiskiem.
Materiałów nie udało się pozyskać w lutym. W tym okresie ptaki nocowały nad brzegiem Sanu na
wysokich skarpach brzegowych, co całkowicie uniemożliwiało zebranie prób.
4
1.1.2 Analiza składu pokarmu
Analizę składu pokarmu oparto głównie o: ryby wyksztuszone oraz wypluwki, czyli
niestrawione elementy kostne wyksztuszone przez ptaki (Fot.2).
Wielkość ryb ofiar określano albo na podstawie bezpośrednich pomiarów (ryby
wyksztuszone przez kormorany, albo na podstawie zależności pomiędzy długością elementu
kostnego a długością ciała ryby, wyrażonej ogólnym wzorem:
lc adł.elementu b
gdzie: lc – długość ciała ofiary,
dł. elementu – długość elementu kostnego na podstawie, którego odtworzono
wielkość ryby,
a i b – współczynniki równia charakterystyczne dla danego gatunku ryby.
Masę ofiar określano na podstawie zależności pomiędzy długością a ciężarem ciała
ryby-ofiary.
n Masa k lc
gdzie:
Masa – masa ciała ryby ofiary,
k i n współczynniki równia charakterystyczne dla gatunku.
Uzyskane wyniki opracowano metodami udziału wagowego i liczbowego. Określono
także częstość występowania poszczególnych ofiar w pokarmie.
1.1.3 Straty rybackie
Ogólną biomasę wyjadanych przez kormorany ryb wyliczono w oparciu o dane
przedstawione przez van Dam i in. (1995), oraz Crass’a i in. 2005. Stosując w tym celu
równanie:
C DRP N Dn
gdzie:
C – łączna konsumpcja kormoranów,
|
