| |
Działam w temacie już około 35 lat i jeszcze się nie wypaliłem, bo mimo wielu zniechęceń i załamań uważam, że nie wolno się poddać. Przy tym, na brak zajęć innych, w tym rodzinnych - nie narzekam. Dobro musi zwyciężać, ale czy zwycięży?! Przez ten okres nabyłem wiedzę merytoryczną, więc kiedy dowiedziałem się o konsultacjach, ustosunkowanie do materiału RZGW zajęło mi 2-3 godziny. Dla przypomnienia, to na tym forum, osoby bardzo merytoryczne w temacie wyrażały już zdziwienie, że takie konsultacje trwają lub ich termin minął. A, teraz dla zobrazowania opis obecnej sytuacji na górnym odcinku Drwęcy, który został pominięty w konsultowanych materiałach RZGW. Czyli, w domyśle - najpierw przez lata niszczy się rezerwatowy fragment rzeki, żeby potem powiedzieć, że już nie ma po co przywracać tam dobry stan środowiska:
Bogactwo form geomorfologicznych i występowanie dużych obszarów leśnych powodują, że zlewnia Drwęcy, z uwagi na swoją bioróżnorodność, tworzy kompleks przyrodniczy o znaczeniu ponadregionalnym i stanowi korytarz ekologiczny między Doliną Wisły a Pojezierzem Mazurskim.
Dzięki znacznej różnicy poziomów okolicznych terenów, spływające tu cieki bardzo często mają charakter rzek podgórskich lub górskich, a ich spadki osiągają na poszczególnych odcinkach 4-18 ‰. Sprzyja to bytowaniu rzadkich gatunków ryb i minogów, wymagających wody o dużym natlenieniu.
Z uwagi na takie uwarunkowania, jednocześnie przy pogarszającym się stanie środowiska, co negatywnie wpływało na warunki tarła i bytowania ryb wędrownych w Polsce, w 1961 roku Drwęcę uznano za ichtiofaunistyczny rezerwat przyrody (Mon. Pol. Z 1961 r. nr 71, poz. 302) pod nazwą „Rzeka Drwęca”. Utworzony rezerwat ma na celu zachowanie i ochronę środowiska wodnego ryb, a w szczególności: łososia, troci wędrownej, pstrąga potokowego i certy. Przy tym, dopuszczono ograniczone połowy wędkarskie.
Teren rezerwatu obejmuje rzekę Drwęcę, od źródeł do ujścia, oraz niektóre z jej dopływów lub ich dolne odcinki: Grabiczek z dopływem Dylewką; Pobórską Strugę od jazu w m. Wirwajdy do ujścia; Gizelę od jazu w m. Kołodziejki z dopływem Bałcyną; Iławkę od jazu w m. Dziarny ; Elszkę [raczej Sandelę] od jazu w m. Rodzone do ujścia; Rypienicę od jazu w m. Strzygi do ujścia; Ruziec od jazu w m. Zaręba do ujścia. Ochroną rezerwatową objęto też pasy przyrzeczy o szerokości 5 metrów, ciągnące się wzdłuż brzegów wyżej wymienionych cieków.
Drwęca była i jest rzeką o bardzo istotnym znaczeniu, szczególnie dla populacji odmiany troci wędrownej tzw. „wiślanej”. Znaczenie Drwęcy i jej dopływów jest tym większe, że powstał “Projekt restytucji ryb wędrownych w Polsce”.
Odtworzenie szlaku wędrówek Wisła-Drwęca dla ryb dwuśrodowiskowych wymaga w tej chwili nie tylko stworzenia, trudnego jak na stosunki dzisiejsze, systemu hodowlano-zarybieniowego ustawionego pod potrzeby zlewni Drwęcy, ale przede wszystkim udrożnienia tras tych wędrówek, systematycznej poprawy stanu czystości wód i ochrony przed kłusownictwem.
Przyjrzyjmy się jak kształtuje się sytuacja na tzw. „górnej Drwęcy” od momentu ustanowienia rezerwatu w 1961 roku do chwili obecnej, gdyż stan środowiska na odcinkach górnych ma istotny wpływ na to, co dzieje się poniżej.
Już w chwili powstania rezerwatu przyrody Drwęca posiadała ograniczone warunki do naturalnego przemieszczania się organizmów wodnych, gdyż w tym czasie nie było jeszcze przepławki na jazie w Lubiczu. W zlewni górnej Drwęcy istniały już spiętrzenia, m. in. w: Samborowie (Drwęca), Nastajkach i Wirwajdach (Pobórska Struga); Idzbarku (Drwęca); Rychnowskiej Woli (Drwęca); Czarcim Jarze (Drwęca); Kołodziejkach (Gizela); czy Domkowie (Grabiczek). Niektóre z tych piętrzeń, jako tzw. „poniemieckie” były w stanie zdewastowanym. Działał tu jedynie Ośrodek Zarybieniowy PZW "Czarci Jar" koło Drwęcka, powstały w latach 50-tych XX wieku, na którego potrzeby jeszcze w 90-tych latach XX wieku odławiano tarlaki, rzekomo pstrąga potokowego, m. in. w Gizeli i Pobórskiej Strudze. Na początku lat 70-tych XX wieku w Grabiczku, Dylewce i Pobórskiej Strudze prowadzono też podchów wylęgu pstrąga potokowego.
Mimo istnienia prawnych ograniczeń wynikłych z ustanowienia rezerwatu przyrody, w zlewni górnej Drwęcy powstało istne „zagłębie” hodowlane. Jakimś „cudem” inwestorzy otrzymali pozwolenia na wybudowanie hodowli ryb, w tym pstrąga tęczowego w: Grabinie (Grabiczek); Szyldaku Kol. (Grabiczek); Domkowie (Grabiczek); Durągu (Dylewka) i Rychnowskiej Woli (Drwęca). W tej chwili trwa procedura związana z powstaniem ośrodka hodowlanego w Wirwajdach na Pobórskiej Strudze. Większość z tych przedsięwzięć, mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wiązała się z odbudową lub budową piętrzeń, najczęściej bez przepławek. Wieloletnia działalność niektórych z tych hodowli spowodowała degradację omawianego odcinka rzeki Drwęcy, który obecnie nadmiernie zarasta roślinnością naczyniową zanurzoną i wynurzoną, a niegdyś piaszczysto-żwirowe fragmenty dna przechodzą w muliste. Jakość niesionych wód rzecznych wpłynęła też na jakość wód jezior przepływowych: Durąg, Lichtajny, Ostrowin i Drwęckie. Melioranci zrobili też swoje, regulując odcinki rzek na terenie ustanowionego rezerwatu.
Biorąc pod uwagę powyższe, rodzi się pytanie - Jak opisana sytuacja w dorzeczu Drwęcy ma się do realizacji “Projektu restytucji ryb wędrownych w Polsce”?
|
